GÜBRE TAKİP SİSTEMİ (GTS) GÜBRE SEKTÖRÜNÜN KÂBUSU OLDU

Türkiye’de kimyasal gübre kullanılmaya başlanıldığı 1950 li yıllardan günümüze kadar geçen süre içerisinde siyasi tüm hükümetler çiftçilerimizin gübre kullanımında “Doğrunun Bulunmasına Yönelik “ muhtelif gübre politikaları belirleyip uygulamışlardır. Gübre politikalarında doğruyu arama çabaları günümüzde de hala güncelliğini sürdürmektedir.
Görünen en önemli noksanlıklardan biri gübre kanununun olmamasıdır. Sektör; seri genelgelerle dizayn ve disipline edilmektedir. Bu tebliğlerden “Gübre Takip Sistemi” GTS sektörün kâbusu olup gübre sektörünün önünü aşılmaz bir bariyer gibi kapatmıştır.

Gübre sektöründe faaliyet gösteren firma yetkilileri, Derneğimiz ve yönetim kurulumuzu günün her saatinde adeta telefon yağmuruna tutup, soruna çözüm bulunmasını talep etmektedirler.
Sektör temsilcileri; 06 Nisan 2017 tarih 30030 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Piyasaya arz edilen gübrelerin izlenmesine yönelik tebliğ (Tebliğ No: 2017/17) tarımın en önemli girdilerinden olan gübre sektörünü kaosa sürüklemekte ve çözümü uzun zaman alacak sorunlar oluşturacağını belirtmektedirler.
Tebliğin çıkış noktası EYP (El Yapımı Patlayıcı ) yapımında kullanılan Nitrat bazlı gübrelerin takip edilmesi olmasına rağmen, yönetmelik tüm gübreleri kapsayacak şekilde Resmi Gazete ‘de yayınlanmıştır diyerek;
Ülkemizin; yıllardır en büyük sıkıntısı terördür. Binlerce insanımız şehit olmuş ve yapılarımız tahrip edilmiştir. Terörle ilgili atılacak her adımda, ülkemizin bölünmez bütünlüğü için kanımızın son damlasına kadar mücadele etmeye hazırız.
Gübre sektörü tarımın oluşturduğu GSYH’nin (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) 1/3 gibi önemli kısmını oluşturmaktadır. Sektörle ilgili kalıcı çözümler bulunabilmesi için ‘’GÜBRE KANUNU’’na ihtiyacımız vardır.
Gübre sektörü temsilcileri; Çıkış amacı EYP olan GTS’nin (Gübre Takip Sistemi) amacıyla bile tam olarak örtüşmeyen sorunlar içerdiğini belirtmektedirler.
Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği (GÜİD) olarak; katıldığımız tarım fuarları, bayi ziyaretleri ve derneğimizi ziyaret eden gübre firmaları temsilcilerinden bahse konu soruna yönelik derlediğimiz hususlar aşağıda detaylandırılmıştır.

1- GTS’de oluşacak tüm maliyetlerin çiftçiye yüklenecek olmasından dolayı, zaten yüksek olan bitkisel üretim maliyetlerinin daha da yükseleceği, gübredeki bu maliyet artışının sebze ve meyve fiyatlarına da yansıyacak olması ve GTS uygulama maliyetinin, yaklaşık olarak çiftçiye verilen yıllık gübre desteği ile eş değer olması,

2- GTS çıkış amacı EYP kapsamındaki ürünler olmasına rağmen sıvı, organik hiçbir yanıcı-patlayıcı özelliği olmayan tüm ürünlerin de dahil edilip, kapsamın genişletilerek uygulama yapılması,

3- EYP kapsamında patlama özelliği bulunan amonyum nitrat gübresinin zaten satışının yasak olması

4- EYP kapsamındaki ürünlere DNA markör uygulamasıyla birebir takip yapılamadığı, takibin etiketle yapılması ve etiketin kopması neticesinde amacına uygun olmadığı ve bu nedenle DNA markör uygulamasının ek maliyet getirdiği,

5- Diğer ürünlerde istatistik toplamak, gübre politikaları belirlemek amacıyla yapılan etiket uygulamasının çok pahalı olduğu,

6- EYP kapsamındaki ürünlere DNA markör ve kare kod, diğer ürünlere karekod uygulaması maliyetinin 300 MİLYON TL olması ve EYP kapsamı dışındaki ürünlere yapılan iki yıllık ertelemenin bitmesi sonucunda gübre sektörüne toplam maliyetin 600 MİLYON TL üzerinde bir rakama ulaşması,

7- 15.000 e yakın satış noktasına kamera sistemi kurulacak olması ve bunun tek bir GSM şirketiyle yapılması maliyetinin yıllık 40 MİLYON TL civarında olması , EYP kapsamında olmayan bayilere kamera takılmasının gereksiz olduğu,

8- Sistemin kolay uygulanabilir olmaması, kapasiteleri % 25-30 civarında düşürmesi nedeniyle ek maliyetler oluşturması,

9- Sistemin tek bir yüklenici firma tarafından yapılacak olması, yıllarca tek bir firmadan başka kimsenin kazançlı çıkmayacağı ve tek bir firmanın kazanç sağlamasının rekabet kurallarına aykırı olduğu kanaatinin oluşması,

10- Yetkililere; maliyetin yüksek olduğu belirtilmesine rağmen, yatırımın tek bir firma tarafından yapıldığını söyleyip, her yıl ödenecek tutardan bahsedilmemesi,

11- % 90 ın üzerinde dışarıya bağımlı olduğumuz sektörde son yıllarda özel gübreler konusunda ihracatta hız kazanmamızın her ne kadar ihracat ürünlerinde sistem uygulanmayacak denilse de yekûn oluşturduğu, maliyetlerin özel gübre ihracatını olumsuz etkileyeceği,

12- DNA markörün sağlık açısında bir zararı olmadığı belirtilmiş olsa da nanopartikül olan markörün bitkiye geçmesi nedeniyle DNA markörün başka bir DNA ile reaksiyona girerek alerjik sorunlar ortaya çıkarma ihtimalinin rakip ülkeler tarafından kullanılarak yaş sebze meyve ihracatının olumsuz etkilenme riski,

13- Dışa bağımlı olduğumuz gübre sektöründe, yabancı firmalarının zorluklardan dolayı ülkemizden çekilme riski sonucunda, kaos ve yüksek maliyetlerin oluşma riski,

14- Dünyada; tarım sektörüne girdi temin eden hiçbir ülkede örneğinin olmaması,

15- İki yıllık ertelemenin bitmesi sonucunda, organik ürünlere dahi markörün uygulanacak olması, ürünlerin organik sertifika almasına engel teşkil edecek olması,

16- Sektörle barışı sağlayacak bir uygulamanın daha başarılı olacağı, eksikleri ve zorlukları bulunan bu uygulamanın yapılacak olma zorunluğunun, hem moral hem mali bakımdan birçok işletmeyi sıkıntıya sokacak olması.

Firma temsilcileri; GTS’nin birçok olumsuz yanı bulunmaktadır. Bakanlıktan üretim-ithalat lisanslı, ürünlerin tescilli, belediyeden ruhsatlı, mali sistemin içindeki firmalar olarak herhangi bir takibin içerisinde olmak ile ilgili bir sorunumuz yoktur. Biz sistemin getirdiği zorlukları ve çözümü uzun yıllar alacak sorunları dile getirmeye çalışıyoruz. Sektörün bu kâbustan kurtulması için;

Gübre sektörü temsilcileri olarak; başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere, Devlet büyüklerimizin sesimize kulak vermesini rica ediyoruz demektedirler.

Gübre sektöründe faaliyet gösteren firma temsilcileri; özetle tek bir yüklenici firma tarafından yapılan bu sistem, yüksek maliyetli ve kolay uygulanabilir olmadığı gibi, Türk tarımına da hiçbir katkısı yoktur. Ortada yazılım dışında yerli ve milli bir durumda yoktur. Çok daha ucuz yazılımla mevcut kullanılan sistemlere entegre edilebilerek çözümler oluşturulabilir düşüncesinde hemfikir olduklarını belirtip,
Bu işten sadece yüklenici firma avantaj sağlayacaktır. GTS sistemi adı altında daha ucuz, daha kolay uygulanabilir bir sistem yapılabilir görüşünü savunmaktadırlar.

Gübre sektörü yetkilileri; Hammadde kaynakları bakımından dışa bağımlı olduğumuz sektörümüzde, gerek ülke kaynaklarının daha etkin kullanılması ve gerekse üretimin artması gibi her türlü konuda pozitif katkı sağlamaya, ülkemizin kalkınması için de, üretmeye, çalışmaya ve istihdam oluşturmaya devam edeceğiz;
Ülkemizin birliği ve milletimizin dirliği hiç şüphesiz, her şeyin önündedir diyerek çalışma azimlerini korumaya özen göstermekte olduklarını belirtmektedirler.
Temennim; Sayın Cumhurbaşkanımızın direktifleri ile “Gübre Takip Sistemi” GTS sorununa tez zamanda kalıcı bir çözüm bulunarak hem yüklenen ek maliyetten dolayı çiftçilerin, hem de gübre sektörü temsilcilerinin bu kâbustan kurtulmalarının sağlanmasıdır.

Sebahattin EMÜL
Gübre Üreticileri İthalatçıları ve İhracatçıları Derneği
Genel Sekreteri